بدون روتوش از نگاه دیگران: میثم مهدیار (وبلاگ‌نویس، کارشناس ارشد جامعه شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی وسردبیر سایت علوم اجتماعی اسلامی ایرانی)

«درباره احمدی نژاد بدون روتوش…»

۱- فرهنگ را آداب و رسوم و ارزش‌ها و باورها و مناسکی می‌دانند که از گذشتگان به ما رسیده  و در طول زمان جاری است و و به زندگی ما جهت می‌دهد. وقتی آداب و سنن و ارزش‌ها در طول زمان تکرار شود فرهنگ شکل می‌گیرد. پس فرهنگ نهادینه شدن سنت‌ها و انباشت تجربیات اجتماعی در طول زمان است. برای تبدیل یک کنش و یک تجربه به فرهنگ باید این تجربه و کنش در طول زمان بوسیله افراد مختلف تکرار شود. این انباشت و «نشست کردن» تجربیات در طول زمان است که یک فرهنگ را شکل می‌دهد.

۲- برای این‌که تجربیات ماندگار شود و انتقال یابد ابتدا باید ثبت و ضبط و منقح گردد. تاریخ در اصل همین ثبت و ضبط تجربیات عرصه‌های مختلف زندگی انسانی در سیاست واقتصاد و اجتماع است. پس هر چه قدر سنت تاریخ‌نگاری و تاریخ‌خوانی در اجتماعی قوی‌تر باشد می‌توان قدرت و قوت فرهنگی بیشتری را برای آن جامعه متصور بود.

۳- شاید مهمترین علتی که باعث شده فرهنگ غربی یک سیر خطی و روند رو به رشدی (به معنای پیچیده شدن و هماهنگ شدن ابعاد مختلف زندگی به وسیله فرهنگ) را داشته باشد همین قدمت سنت تاریخ نگاری و ثبت تجربیات در غرب باشد. اصالتا علوم انسانی غربی چیزی جز انباشت و تنقیح همین تجربیات وجودی و زیسته انسان غربی پس از رنسانس نیست. امروزه هم این سنت به شدت در غرب دنبال می‌شود. شاید دیده باشید کتاب‌های خاطرات نخبگان غربی به خصوص سیاستمداران که چند صباحی پس از اتمام دوره مسئولیت‌شان روانه بازار نشر می‌شوند و اتفاقا با استقبال مخاطبان مواجه می‌شوند. استقبال از کتاب‌های خاطرات استیو جابز، بوش، کلینتون و… از نمونه‌های بارز این سنت در یکی دوسال اخیر است. البته این امر به نخبگان محدود نمی‌شود و سنت تاریخ‌نویسی و تجربه‌نگاری به اشکال مختلف آماتوری و حرفه‌ای در غرب توسط اقشار مختلف چه کسانی که خود عامل و در متن حادثه بودند و چه ناظران بیرونی حوادث به صورت جدی دنبال می‌شود و ما شاهد روایت‌های مختلف از یک حادثه یا یک دوره تاریخی هستیم.

۴- تاریخ است که فرهنگ می‌سازد و فرهنگ است که هویت می‌دهد. بدون داشتن هویت تاریخی وضعیت اجتماعی مشوش و به اصطلاح «پیشامدی» خواهد شد. بدون انباشت تجربیات در هر حوزه، تجربیات بر روی دوش هم سوار نمی‌شوند تا در عرصه اجتماعی یک حرکت رو به جلو داشته باشیم. بدون تاریخ به جای حرکت در طول، درعرض خواهیم چرخید. ریشه بسیاری از ناهنجاری‌های اداری و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران امروز را می‌توان ناشی از نا انباشتگی تجربیات در این حوزه‌ها دانست. در حوزه سیاسی اگر دولت‌مردان ما به تجربیات تاریخی قبل و بعد از انقلاب ما توجه داشتند بسیاری از حواشی موجود رخ نمی‌داد و آیندگان نیز اگر به این تجربیات توجه کنند بسیاری از هزینه‌های سیاسی داخلی و خارجی ما کاسته خواهد شد.

۵- مجموعه «احمدی‌نژاد بدون روتوش» فارغ از محتوی آن حرکت مبارکی در جهت ثبت تجربیات و ارتباطات سیاسی و اجتماعی ما در هشت سال گذشته است. هشت سالی که به دلایل مختلف از جمله تحرک بالای دولت سیر تحولات سیاسی و اجتماعی ما شیب فراوانی داشت و تجربیات گرانقدر تلخ و شیرینی را نصیب ما کرد. این شیب تند تحولات، گاه نخبگان ما را در جهت‌گیری‌ها و در تحلیل‌ها دچار چالش کرد و می‌طلبد با دور کمتری تحولات تاریخ معاصرتر ما روایت و بررسی شود.